Symbol - „E”
Data dodania: 09-03-2025
Przejdź do strony głównej Wróć do kategorii Czytelnia
Zakupy w XXI wieku to nie lada wyzwanie !
Sklepów jak liści na drzewie. Półki uginają się od ciężaru artykułów z całego świata.
Zamierzałam kupić kilka NIBY potrzebnych produktów, które rzecz jasna wcześniej zapisałam na kartce, ale skończyło się jak zwykle. Shopping miał odbyć się w tempie ekspresowym - z perspektywy czasu stwierdzam, że kartka była za mała, torba za płytka i czasu potrzebowałam znacznie więcej !
Obowiązkowe gadżety, które zawsze zabieram ze sobą na starcie ze śmietanką światową to: lista zakupów, szablon ( pojawi się dalej ), duży wózek na kółkach, ponieważ nie zamierzam dźwigać wszystkiego na plecach i w dłoniach - pewnie część z was korzysta z funkcji zawartej w necie pod tytułem: DOSTARCZ DO DOMU i jest to prawidłowe, ponieważ unikniecie wielbłądzich garbów -
do zestawu " IDZIEMY NA ZAKUPY " dołączam okulary do wyszukiwania w składzie produktu, ciekawych dodatków, ukrywających się najczęściej pod cudowną literką „E” jak EVOLUCJA.
Dlaczego porównałam ją do EVOLUCJI?
Wszystko wyjaśnię poniżej, ale teraz po kolei.
Kiedyś było jakoś prościej, jeden rodzaj mąki, chleba, ryżu... półki sklepowe były wypełnione w większości kurzem z podłogi i powietrzem. Moja babcia, nie bawiła się w detektywa spożywczego rozkodowującego składy artykułów, natomiast ja bez szablonu nie wyruszam na zakupy. Przedstawię kilka ciekawych pozycji przydatnych podczas nabywania towarów.
SZABLON I.
Symbol „E” na etykiecie produktu spożywczego oznacza dodatek do żywności. Dodatki do żywności to substancje dodawane do żywności w celu poprawy jej wyglądu, smaku, konsystencji lub trwałości. Nazwa pochodzi od kontynentu (Europa).
Symbol „E” posiada trzycyfrowy numer, stworzony przez wyspecjalizowane instytucje Unii Europejskiej, które uznały go za bezpieczny i dozwolony do użycia.
W lutym 2010 roku władze zniosły obowiązkową certyfikację produktów spożywczych pod pretekstem jej bezużyteczności. Obecnie proces zwiększania udziału szkodliwych produktów osiągnął swój punkt kulminacyjny.
Żeby łatwiej zobrazować zastosowanie dodatków w żywności, podzielono je na grupy i każdej literce „E” towarzyszą trzy cyfry:
Grupa 1 – Barwniki: E100 – E199
Grupa 2 – Konserwanty: E200 – E299
Grupa 3 – Przeciwutleniacze i regulatory kwasowości: E300 – E399
Grupa 4 – Substancje zagęszczające, żelujące i stabilizatory: E400 – E499
Grupa 5 – Inne dodatki: E500 – E1520
Skoro już wiemy, w której grupie szukać poszczególnych symboli, czas przedstawić szanowną rodzinę „E”:
1. nieszkodliwe dodatki:
E100, E101, E103, E104, E105, E111, E121, E126, E130, E132, E140, E151, E152, E160, E161, E162, E170, E174, E175, E180, E181, E200, E201, E202, E203, E236, E237, E233, E260, E261, E263, E270, E280, E281, E282, E290, E300, E301, E303, E305, E306, E307, E308, E309, E322, E325, E326, E327, E331, E333, E334, E335, E336, E337, E382, E400, E401, E402, E403, E404, E405, E406, E408, E410, E411, E413, E414, E420, E421, E422, E440, E471, E472, E473, E474, E475, E480
2. podejrzane dodatki:
E125, E141, E150, E153, E171, E172, E173, E240, E241, E477
3.Substancje budzące kontrowersje ze względu na ich działanie:
E102, E110, E120, E124
4. Składniki odżywcze, mogące mieć wpływ na poszczególne narządy:
* Zaburzenia jelitowe: E220, E221, E223, E224.
* Zaburzenia trawienia: E338, E339, E340, E341, E450, E461, E463, E465, E466, lody E407.
* Zaburzenia skóry: E230, E231, E232, E233
* Zniszczenie witaminy B12: E200
* Cholesterol: E320, E321
* Wrażliwość nerwów: E311, E312
* Gnicie ust: E330 (rakotwórczy) (zawarty np. w SCWEPPES LEMON, AROMASENF, MEZZO MIX, CRABBLE MEAT, BONBEL CHEES, MUSHROOMS w puszce)
5. Dodatki o potencjalnie negatywnym wpływie na zdrowie:
E131, E142, E210, E211, E213, E214, E215, E216, E217, E239
6. E123 uaktywnia komórki nowotworowe. Zakazany w USA i krajach WNP - E123/E110.
Prześledź skład produktów dla dzieci (Gummi bears, TREETS, SMARTIES, gumy winne HARIBO, soczewica w czekoladzie, budyń śmietankowy ZOTT, paluszki rybne IGLO, KRAFT dorahm z creme fraiche, KRAFT salami, serki do smarowania, budyń waniliowy E102, E110, sosy gotowe wszelkiego rodzaju)
7. guanylanem i glutaminianem z serii E600, E605 - działają na układ nerwowy
8. aluminium:
E173 (barwnik glinowy), E520 (stabilizatory siarczan glinu), E521 (siarczan glinowo-sodowy), E523 (siarczan amonowo-glinowy), E554 (przeciwkrzemowy krzemian glinowo-sodowy), E555 (krzemian glinowo-potasowy), E556 (krzemian glinowo-wapniowy), E598 (glinian wapnia). aluminium występuje w wodzie jako flokulant - czytajcie składy
9. Glutaminian sodu E-621
Dodatek E-621 (glutaminianu sodu). Glutaminian sodu jest wzmacniaczem smaku. Obecnie dodaje się go nawet do najbardziej nieoczekiwanych produktów. Bądźcie uważni w podejmowaniu artykułów do koszyka
10. Zamienniki cukru (słodziki)
Wszystkie zamienniki cukru mają silne działanie żółciopędne. U osób z chorobami dróg żółciowych słodziki mogą nasilić przebieg choroby
Acesulfam – E950 (ang. – Sweet One – słodki). W 1974 roku, w Stanach Zjednoczonych uznany przez lekarzy za wolno działającą truciznę, zdolną przyspieszyć rozwój nowotworów złośliwych
Aspartam – E951 nazwa handlowa: sweetle, slastilin, sukrazid, nutrisvit. W 1985 roku wykryto chemiczną niestabilność aspartamu: w temperaturze około 30 stopni Celsjusza w wodzie gazowanej rozkłada się on na rakotwórczy formaldehyd (kancerogenna klasa A), metanol i fenyloalaninę
Cyklaminian – E952 (tsyukli) od 1969 roku zakazany w Stanach Zjednoczonych, Francji, Wielkiej Brytanii i jeszcze w szeregu krajów z powodu podejrzeń, że ta substancja słodząca wywołuje niewydolność nerek. W krajach byłego Związku Radzieckiego najbardziej rozpowszechniony ze względu na niską cenę
Sorbit – E420 w większych dawkach (ponad 30 gramów przy jednokrotnym spożyciu) powoduje rozstrój żołądka
11. E 904 to szelak, który powstaje z czerwców (pluskwiaków żyjących na drzewach). Nadaje połysk warzywom, owocom oraz słodyczom
12. E 120 Koszenila powstaje ze spreparowanych ciał czerwców kaktusowych. Nadaje produktom piękny odcień czerwieni, dlatego dodaje się ją do słodyczy czy napojów.
SZABLON II.
Przyjrzyjcie się bliżej wymienionym produktom:
1. Trans – tłuszcze
2. Śledzie małosolne w plastikowych pojemnikach
3. Kawior małosolny
4. Słodkie napoje gazowane i niegazowane
5. Słodycze
6. Herbaty aromatyzowane
7. Rafinowany dezodoryzowany olej roślinny
8. mącznik młynarek (Tenebrio molitor) – suszone larwy
9. szarańcza wędrowna (Locusta migratoria) – mrożona, suszona i sproszkowana
10. świerszcz domowy (Acheta domesticus) – mrożony, suszony i sproszkowany.
11. Od 5 marca 2023 roku dopuszczone do obrotu na rynku unijnym zostały także larwy pleśniakowca lśniącego (Alphitobius diaperinus) w postaci mrożonej, pasty, suszonej i sproszkowanej.
12. Celowe produkty inżynierii genetycznej
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, produkty genetycznie zmodyfikowane (GMO) muszą być odpowiednio oznakowane.
Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1829/2003 oraz (WE) nr 1830/2003, żywność i pasze zawierające organizmy genetycznie zmodyfikowane (GMO) muszą być wyraźnie oznakowane.
Dotyczy to produktów, które zawierają GMO w ilości powyżej 0,9% składu. Na etykiecie produktu musi znajdować się informacja:
„ten produkt zawiera organizmy genetycznie zmodyfikowane” lub „zawiera genetycznie zmodyfikowany [nazwa składnika]”.
Uwaga wyjątki:
Produkty pochodzenia zwierzęcego (np. mięso, mleko, jaja) nie muszą być oznakowane jako GMO, jeśli zwierzęta były karmione paszą GMO.
Produkty wysokoprzetworzone, w których nie da się wykryć DNA zmodyfikowanego organizmu, również nie muszą być oznaczone.
Inżyniera genetyczna i cały alfabet zawarty w produkcie ( a może tablica Mendelejewa ) jest EVOLUCJĄ dla wszystkich organizmów żywych.
Kojarzycie słynne powiedzenie: "JESTEŚ TYM CO JESZ" - raczej nie muszę rozwijać tego tematu, wszystko zawiera się w przysłowiu.
Jeżeli chcecie pozostać do końca świata sobą, to czytajcie składy na opakowaniach, czytajcie książki i opracowania tematyczne w necie, zabierajcie na zakupy szablon.
Mój shopping uważam za udany. Na szczęście mam pakowną torbę w dodatku na kółkach ! Nawet otrzymałam ofertę pracy w pobliskim sklepie, oczywiście w charakterze personelu zamykającego obiekt w którym nabywam artykuły !
Pracownicy dali mi do zrozumienia, że za długo goszczę w ich przybytku, stąd ten żart na zakończenie dnia !
Zawsze jest miło i sympatycznie - przyzwyczailiśmy się do siebie więc, po co to zmieniać?
Ciekawostka: Mleko karaluchów wchodzi na rynek - naukowcy o niskiej odpowiedzialności społecznej już „udowadniają, że jest czterokrotnie zdrowsze niż mleko krowie” i planują doić owady. Nie mówią dokładnie, w jaki sposób.
„Po raz pierwszy białko ze środkowej części jelita karaluchów zostało zbadane w 2016 roku. Tylko karaluchy z gatunku Diploptera punctata mogą produkować specjalny sekret. Jest to jedyny znany gatunek owadów, który karmi swoje potomstwo mlekiem zawierającym kryształy białka. Okazało się, że zawiera ono wszystkie składniki odżywcze potrzebne ludzkiemu organizmowi - tłuszcze, białka i aminokwasy”.
UWAGA: Wszelkie wiadomości zawarte w felietonie, mają charakter wyłącznie informacyjny. Felieton nie zniechęca i nie zachęca do stosowania wszystkich wymienionych dodatków do żywności. Decyzję niech każdy podejmuje indywidualnie.
Słowniczek:
Ewolucja - to proces stopniowych zmian zachodzących w populacjach organizmów na przestrzeni wielu pokoleń. Prowadzi do różnorodności form życia na Ziemi i jest napędzana przez kilka kluczowych mechanizmów a głównym jest pokarm.
Formaldehyd (aldehyd mrówkowy, metanal) - to organiczny związek chemiczny o wzorze HCHO. Jest to bezbarwny gaz o ostrym, drażniącym zapachu.
Źródło:
Do felietonu wykorzystano Informacje zaczerpnięte z: internetu i Wolna Polska - Telegram, książek i notatek
Wszelkie prawa do niniejszego felietonu, w tym prawa autorskie, należą do Ecolevel Sp. z o.o.
Autor felietonu zezwala na cytowanie, kopiowanie, całości lub części tekstu tylko wtedy, kiedy zostanie on w formie nie zmienionej i z umieszczoną informacją skąd zaczerpnięto źródło, czyli Ecolevel Sp. z o.o.
Autor felietonu: Agnieszka K
Sklepów jak liści na drzewie. Półki uginają się od ciężaru artykułów z całego świata.
Zamierzałam kupić kilka NIBY potrzebnych produktów, które rzecz jasna wcześniej zapisałam na kartce, ale skończyło się jak zwykle. Shopping miał odbyć się w tempie ekspresowym - z perspektywy czasu stwierdzam, że kartka była za mała, torba za płytka i czasu potrzebowałam znacznie więcej !
Obowiązkowe gadżety, które zawsze zabieram ze sobą na starcie ze śmietanką światową to: lista zakupów, szablon ( pojawi się dalej ), duży wózek na kółkach, ponieważ nie zamierzam dźwigać wszystkiego na plecach i w dłoniach - pewnie część z was korzysta z funkcji zawartej w necie pod tytułem: DOSTARCZ DO DOMU i jest to prawidłowe, ponieważ unikniecie wielbłądzich garbów -
do zestawu " IDZIEMY NA ZAKUPY " dołączam okulary do wyszukiwania w składzie produktu, ciekawych dodatków, ukrywających się najczęściej pod cudowną literką „E” jak EVOLUCJA.
Dlaczego porównałam ją do EVOLUCJI?
Wszystko wyjaśnię poniżej, ale teraz po kolei.
Kiedyś było jakoś prościej, jeden rodzaj mąki, chleba, ryżu... półki sklepowe były wypełnione w większości kurzem z podłogi i powietrzem. Moja babcia, nie bawiła się w detektywa spożywczego rozkodowującego składy artykułów, natomiast ja bez szablonu nie wyruszam na zakupy. Przedstawię kilka ciekawych pozycji przydatnych podczas nabywania towarów.
SZABLON I.
Symbol „E” na etykiecie produktu spożywczego oznacza dodatek do żywności. Dodatki do żywności to substancje dodawane do żywności w celu poprawy jej wyglądu, smaku, konsystencji lub trwałości. Nazwa pochodzi od kontynentu (Europa).
Symbol „E” posiada trzycyfrowy numer, stworzony przez wyspecjalizowane instytucje Unii Europejskiej, które uznały go za bezpieczny i dozwolony do użycia.
W lutym 2010 roku władze zniosły obowiązkową certyfikację produktów spożywczych pod pretekstem jej bezużyteczności. Obecnie proces zwiększania udziału szkodliwych produktów osiągnął swój punkt kulminacyjny.
Żeby łatwiej zobrazować zastosowanie dodatków w żywności, podzielono je na grupy i każdej literce „E” towarzyszą trzy cyfry:
Grupa 1 – Barwniki: E100 – E199
Grupa 2 – Konserwanty: E200 – E299
Grupa 3 – Przeciwutleniacze i regulatory kwasowości: E300 – E399
Grupa 4 – Substancje zagęszczające, żelujące i stabilizatory: E400 – E499
Grupa 5 – Inne dodatki: E500 – E1520
Skoro już wiemy, w której grupie szukać poszczególnych symboli, czas przedstawić szanowną rodzinę „E”:
1. nieszkodliwe dodatki:
E100, E101, E103, E104, E105, E111, E121, E126, E130, E132, E140, E151, E152, E160, E161, E162, E170, E174, E175, E180, E181, E200, E201, E202, E203, E236, E237, E233, E260, E261, E263, E270, E280, E281, E282, E290, E300, E301, E303, E305, E306, E307, E308, E309, E322, E325, E326, E327, E331, E333, E334, E335, E336, E337, E382, E400, E401, E402, E403, E404, E405, E406, E408, E410, E411, E413, E414, E420, E421, E422, E440, E471, E472, E473, E474, E475, E480
2. podejrzane dodatki:
E125, E141, E150, E153, E171, E172, E173, E240, E241, E477
3.Substancje budzące kontrowersje ze względu na ich działanie:
E102, E110, E120, E124
4. Składniki odżywcze, mogące mieć wpływ na poszczególne narządy:
* Zaburzenia jelitowe: E220, E221, E223, E224.
* Zaburzenia trawienia: E338, E339, E340, E341, E450, E461, E463, E465, E466, lody E407.
* Zaburzenia skóry: E230, E231, E232, E233
* Zniszczenie witaminy B12: E200
* Cholesterol: E320, E321
* Wrażliwość nerwów: E311, E312
* Gnicie ust: E330 (rakotwórczy) (zawarty np. w SCWEPPES LEMON, AROMASENF, MEZZO MIX, CRABBLE MEAT, BONBEL CHEES, MUSHROOMS w puszce)
5. Dodatki o potencjalnie negatywnym wpływie na zdrowie:
E131, E142, E210, E211, E213, E214, E215, E216, E217, E239
6. E123 uaktywnia komórki nowotworowe. Zakazany w USA i krajach WNP - E123/E110.
Prześledź skład produktów dla dzieci (Gummi bears, TREETS, SMARTIES, gumy winne HARIBO, soczewica w czekoladzie, budyń śmietankowy ZOTT, paluszki rybne IGLO, KRAFT dorahm z creme fraiche, KRAFT salami, serki do smarowania, budyń waniliowy E102, E110, sosy gotowe wszelkiego rodzaju)
7. guanylanem i glutaminianem z serii E600, E605 - działają na układ nerwowy
8. aluminium:
E173 (barwnik glinowy), E520 (stabilizatory siarczan glinu), E521 (siarczan glinowo-sodowy), E523 (siarczan amonowo-glinowy), E554 (przeciwkrzemowy krzemian glinowo-sodowy), E555 (krzemian glinowo-potasowy), E556 (krzemian glinowo-wapniowy), E598 (glinian wapnia). aluminium występuje w wodzie jako flokulant - czytajcie składy
9. Glutaminian sodu E-621
Dodatek E-621 (glutaminianu sodu). Glutaminian sodu jest wzmacniaczem smaku. Obecnie dodaje się go nawet do najbardziej nieoczekiwanych produktów. Bądźcie uważni w podejmowaniu artykułów do koszyka
10. Zamienniki cukru (słodziki)
Wszystkie zamienniki cukru mają silne działanie żółciopędne. U osób z chorobami dróg żółciowych słodziki mogą nasilić przebieg choroby
Acesulfam – E950 (ang. – Sweet One – słodki). W 1974 roku, w Stanach Zjednoczonych uznany przez lekarzy za wolno działającą truciznę, zdolną przyspieszyć rozwój nowotworów złośliwych
Aspartam – E951 nazwa handlowa: sweetle, slastilin, sukrazid, nutrisvit. W 1985 roku wykryto chemiczną niestabilność aspartamu: w temperaturze około 30 stopni Celsjusza w wodzie gazowanej rozkłada się on na rakotwórczy formaldehyd (kancerogenna klasa A), metanol i fenyloalaninę
Cyklaminian – E952 (tsyukli) od 1969 roku zakazany w Stanach Zjednoczonych, Francji, Wielkiej Brytanii i jeszcze w szeregu krajów z powodu podejrzeń, że ta substancja słodząca wywołuje niewydolność nerek. W krajach byłego Związku Radzieckiego najbardziej rozpowszechniony ze względu na niską cenę
Sorbit – E420 w większych dawkach (ponad 30 gramów przy jednokrotnym spożyciu) powoduje rozstrój żołądka
11. E 904 to szelak, który powstaje z czerwców (pluskwiaków żyjących na drzewach). Nadaje połysk warzywom, owocom oraz słodyczom
12. E 120 Koszenila powstaje ze spreparowanych ciał czerwców kaktusowych. Nadaje produktom piękny odcień czerwieni, dlatego dodaje się ją do słodyczy czy napojów.
SZABLON II.
Przyjrzyjcie się bliżej wymienionym produktom:
1. Trans – tłuszcze
2. Śledzie małosolne w plastikowych pojemnikach
3. Kawior małosolny
4. Słodkie napoje gazowane i niegazowane
5. Słodycze
6. Herbaty aromatyzowane
7. Rafinowany dezodoryzowany olej roślinny
8. mącznik młynarek (Tenebrio molitor) – suszone larwy
9. szarańcza wędrowna (Locusta migratoria) – mrożona, suszona i sproszkowana
10. świerszcz domowy (Acheta domesticus) – mrożony, suszony i sproszkowany.
11. Od 5 marca 2023 roku dopuszczone do obrotu na rynku unijnym zostały także larwy pleśniakowca lśniącego (Alphitobius diaperinus) w postaci mrożonej, pasty, suszonej i sproszkowanej.
12. Celowe produkty inżynierii genetycznej
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, produkty genetycznie zmodyfikowane (GMO) muszą być odpowiednio oznakowane.
Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1829/2003 oraz (WE) nr 1830/2003, żywność i pasze zawierające organizmy genetycznie zmodyfikowane (GMO) muszą być wyraźnie oznakowane.
Dotyczy to produktów, które zawierają GMO w ilości powyżej 0,9% składu. Na etykiecie produktu musi znajdować się informacja:
„ten produkt zawiera organizmy genetycznie zmodyfikowane” lub „zawiera genetycznie zmodyfikowany [nazwa składnika]”.
Uwaga wyjątki:
Produkty pochodzenia zwierzęcego (np. mięso, mleko, jaja) nie muszą być oznakowane jako GMO, jeśli zwierzęta były karmione paszą GMO.
Produkty wysokoprzetworzone, w których nie da się wykryć DNA zmodyfikowanego organizmu, również nie muszą być oznaczone.
Inżyniera genetyczna i cały alfabet zawarty w produkcie ( a może tablica Mendelejewa ) jest EVOLUCJĄ dla wszystkich organizmów żywych.
Kojarzycie słynne powiedzenie: "JESTEŚ TYM CO JESZ" - raczej nie muszę rozwijać tego tematu, wszystko zawiera się w przysłowiu.
Jeżeli chcecie pozostać do końca świata sobą, to czytajcie składy na opakowaniach, czytajcie książki i opracowania tematyczne w necie, zabierajcie na zakupy szablon.
Mój shopping uważam za udany. Na szczęście mam pakowną torbę w dodatku na kółkach ! Nawet otrzymałam ofertę pracy w pobliskim sklepie, oczywiście w charakterze personelu zamykającego obiekt w którym nabywam artykuły !
Pracownicy dali mi do zrozumienia, że za długo goszczę w ich przybytku, stąd ten żart na zakończenie dnia !
Zawsze jest miło i sympatycznie - przyzwyczailiśmy się do siebie więc, po co to zmieniać?
Ciekawostka: Mleko karaluchów wchodzi na rynek - naukowcy o niskiej odpowiedzialności społecznej już „udowadniają, że jest czterokrotnie zdrowsze niż mleko krowie” i planują doić owady. Nie mówią dokładnie, w jaki sposób.
„Po raz pierwszy białko ze środkowej części jelita karaluchów zostało zbadane w 2016 roku. Tylko karaluchy z gatunku Diploptera punctata mogą produkować specjalny sekret. Jest to jedyny znany gatunek owadów, który karmi swoje potomstwo mlekiem zawierającym kryształy białka. Okazało się, że zawiera ono wszystkie składniki odżywcze potrzebne ludzkiemu organizmowi - tłuszcze, białka i aminokwasy”.
UWAGA: Wszelkie wiadomości zawarte w felietonie, mają charakter wyłącznie informacyjny. Felieton nie zniechęca i nie zachęca do stosowania wszystkich wymienionych dodatków do żywności. Decyzję niech każdy podejmuje indywidualnie.
Słowniczek:
Ewolucja - to proces stopniowych zmian zachodzących w populacjach organizmów na przestrzeni wielu pokoleń. Prowadzi do różnorodności form życia na Ziemi i jest napędzana przez kilka kluczowych mechanizmów a głównym jest pokarm.
Formaldehyd (aldehyd mrówkowy, metanal) - to organiczny związek chemiczny o wzorze HCHO. Jest to bezbarwny gaz o ostrym, drażniącym zapachu.
Źródło:
Do felietonu wykorzystano Informacje zaczerpnięte z: internetu i Wolna Polska - Telegram, książek i notatek
Wszelkie prawa do niniejszego felietonu, w tym prawa autorskie, należą do Ecolevel Sp. z o.o.
Autor felietonu zezwala na cytowanie, kopiowanie, całości lub części tekstu tylko wtedy, kiedy zostanie on w formie nie zmienionej i z umieszczoną informacją skąd zaczerpnięto źródło, czyli Ecolevel Sp. z o.o.
Autor felietonu: Agnieszka K
Przejdź do strony głównej Wróć do kategorii Czytelnia